Degenerative diseases

Η εκφύλιση και προοδευτική καταστροφή του μεσοσπονδυλίου δίσκου είναι συνδεδεμένη με τη πρόοδο της ηλικίας χωρίς να σημαίνει ότι όλοι οι άνθρωποι θα εμφανίσουν πόνο λόγω των αλλοιώσεων στους δίσκους. Συνήθως είναι πάθηση εξελικτική και αν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα επηρεάζει τη ποιότητα ζωής των ανθρώπων.

Έννοιες όπως η σπονδυλαρθρίτιδα, η σπονδυλική στένωση (αυχενική ή οσφυϊκή), η εκφυλιστική σπονδυλολίσθηση, η εκφυλιστική σκολίωση σχετίζονται και συνδυάζονται τις περισσότερες φορές με την εκφυλιστική δισκική νόσο.

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ

Η συμπτωματική δισκική νόσος οδηγεί σε χρόνιο ήπιο και βαθύ πόνο στη μέση (οσφυαλγία) που δυνατό να επεκτείνεται στα ισχία, στους γλουτούς ή μηρούς κατά τη βάδιση. Σποραδικά μούδιασμα ή αδυναμία στα γόνατα, τα χέρια και στα δάκτυλα μπορεί να υπάρχουν. Πόνος μπορεί να προκληθεί ή και να αυξηθεί κατά το σκύψιμο, το κάθισμα, την έγερση ή τη στροφή του κορμού. Αν η εκφύλιση αφορά τους αυχενικούς δίσκους τότε τα ενοχλήματα επεκτείνονται προς το κεφάλι ή τους ώμους, τους βραχίονες ή τα χέρια και αρκετές φορές υπάρχει πονοκέφαλος και ίλιγγος. Μετά από ατύχημα δυνατόν να εμφανιστεί πόνος από τον τραυματισμένο δίσκο και να μετατραπεί σε χρόνιο πρόβλημα.

ΘΕΡΑΠΕΙΑ

Η θεραπεία της πάθησης αυτής είναι πρώτιστα συντηρητική, εξαρτώμενη βεβαίως και από το στάδιο της. Η συντηρητική αντιμετώπιση περιλαμβάνει τη ζώνη οσφύος, τη φυσιοθεραπεία ιδίως την ελεγχόμενη και ειδική εκγύμναση των μυϊκών ομάδων της ΣΣ, αντιφλεγμονώδη και παυσίπονα φάρμακα, ακόμα τοπικές εγχύσεις δυνατό να προσφέρουν παροδική ανακούφιση. Το σπουδαιότερο όλων είναι η εκπαίδευση των ατόμων με τη πάθηση αυτή, στο πως θα πρέπει να ενεργούν κατά τις καθημερινές τους δραστηριότητες.

Η χειρουργική αντιμετώπιση δίνει λύση σε αρκετούς ασθενείς. Θα πρέπει να προηγηθεί σοβαρή και καλή συντηρητική αντιμετώπιση που αν για τρεις-τέσσερεις μήνες δεν αποδώσει τότε μόνο θα πρέπει να αποφασιστεί η επέμβαση. Ιδιαίτερα αν δεν υποχωρεί ο πόνος στη μέση ή στον αυχένα που περιορίζει τη δραστηριότητα του ασθενούς, αν συνεχίζει το μούδιασμα και η αδυναμία στα πόδια ή χέρια, ή αν η ορθοστασία ή η βάδιση γίνεται με δυσκολία.

Πριν το χειρουργείο ο γιατρός θα πρέπει να ελέγξει και να καταγράψει λεπτομερώς τη νευρική λειτουργία, τη μυϊκή ισχύ, τη κινητικότητα των σπονδυλικών διαστημάτων, ακόμα να κάνει λεπτομερή έλεγχο με απλές ακτινογραφίες, αξονική και μαγνητική τομογραφία και σε ορισμένες περιπτώσεις με δισκογραφία.

Σε προχωρημένες περιπτώσεις που η πίεση στα νεύρα είναι χρόνια, με έντονα προβλήματα ιδίως νευρολογικά δυνατόν η χειρουργική να μην αποδώσει τα αναμενόμενα.

Η ΝΕΑΝΙΚΗ - ΕΦΗΒΙΚΗ ΚΥΦΩΣΗ ( SCHEUERMANN'S )

Η αιτία της είναι άγνωστη. Εμφανίζεται στη εφηβική ηλικία, είναι αρχικά ανώδυνη και με την πάροδο του χρόνου αυξάνεται. Στα αρχικά στάδια δυνατόν να αντιμετωπιστεί με ειδικά προγράμματα γυμναστικής που πρέπει να είναι συστηματική και ελεγχόμενη. Αν δεν βελτιώνεται θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί ειδικός διορθωτικός δυναμικός κηδεμόνας που να έχει την ικανότητα να ενεργεί δυναμική διόρθωση κατά την αναπνοή, πάντοτε χρειάζεται παρακολούθηση από τον ειδικό. Σε βαριές παραμελημένες περιπτώσεις η χειρουργική επέμβαση είναι η λύση αφού οδηγεί στη διόρθωση της παραμόρφωσης, βάζοντας τη ΣΣ στη φυσιολογική της θέση.

Η ΕΚΦΥΛΙΣΤΙΚΗ ΝΟΣΟΣ ΤΗΣ ΣΣ.

Η εκφυλιστική νόσος της ΣΣ οδηγεί σε προοδευτική κύφωση, λόγω προσβολής των μικροαρθρώσεων, των συνδέσμων, των θυλάκων, των μεσοσπονδυλίων δίσκων της ΣΣ. Εκτός από την παραμόρφωση, ο πόνος συνοδεύει τη παραμόρφωση. Η άσκηση δυνατόν να βοηθήσει, αν όχι και ο πόνος επιμένει τότε η χειρουργική επέμβαση δίνει τη λύση.

Προοδευτική Εκφυλιστική Κύφωση

Η ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ ΚΑΙ ΤΑ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΤΙΚΑ ΚΑΤΑΓΜΑΤΑ.

Η οστεοπόρωση και τα οστεοπορωτικά κατάγματα οδηγούν σε επώδυνη κύφωση και πιθανό και σε σκολίωση. Ανάλογα με το βαθμό της παραμόρφωσης και το πόνο η αντιμετώπιση συνήθως είναι χειρουργική. Σε πολύ μικρές παραμορφώσεις και σε πρόσφατα κατάγματα, ο ειδικός κηδεμόνας μπορεί να βοηθήσει.

ΟΙ ΤΡΑΥΜΑΤΙΣΜΟΙ.

Οι τραυματισμοί της ΣΣ συχνά οδηγούν σε κύφωση ή και σκολίωση της ΣΣ. Η θεραπεία είναι ανάλογη με το βαθμό της παραμόρφωσης.

ΟΙ ΦΛΕΓΜΟΝΕΣ (ΦΥΜΑΤΙΩΣΗ).

Οι φλεγμονές (φυματίωση), κύστεις, όγκοι, νευροϊνωμάτωση και άλλα σπάνια νοσήματα δυνατόν να οδηγήσουν σε κύφωση της ΣΣ.

AITIA

Διάφορα αίτια μπορούν να δημιουργήσουν αύξηση της κίνησης των σπονδύλων μεταξύ τους ώστε ο νευρικός ιστός (νωτιαίος μυελός, ρίζες) να βρίσκονται εν κινδύνω για τραυματισμό. Ο εκφυλισμένος δίσκος χάνει την ελαστικότητα του και οι τάσεις που δημιουργούνται κατά τις κινήσεις της ΣΣ, οδηγούν σε αύξηση της κινητικότητας μεταξύ τους. Η απώλεια του ύψους του δίσκου λόγω εκφύλισης οδηγούν σε υπέρμετρη κίνηση στις αρθρώσεις και σε συνδυασμό με την εκφύλιση των αρθριτικών επιφανειών και των άλλων στοιχείων της ΣΣ θέτουν το νευρικό ιστό σε κίνδυνο τραυματισμού. Η ανώμαλη αυτή κίνηση οδηγεί σε περαιτέρω εκφύλιση όλων των στοιχείων με αποτέλεσμα τον πόνο και την προοδευτική επιδείνωση της αστάθειας.

Η προοδευτική στένωση του σωλήνα είναι πολύ συχνό εύρημα στην αστάθεια. Εκτός από την εκφυλιστική αστάθεια, τα κατάγματα, η σπονδυλόλυση και ολίσθηση, οι φλεγμονές, οι όγκοι δυνατόν να δημιουργήσουν αστάθεια στη ΣΣ.

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ

Η ανώμαλη και μεγάλη κίνηση μεταξύ των σπονδύλων κατά την κάμψη, την έκταση, τις στροφικές κινήσεις ή την έγερση δημιουργεί τον πόνο που είναι το πρώτο και κύριο ενόχλημα. Το χαρακτηριστικότερο είναι ο πόνος που εμφανίζεται κατά την έγερση του ασθενή από τη καρέκλα ή από καναπέ ή πολυθρόνα με χαμηλό ύψος, και αφού ορθοστατίσει, τα δύο –τρία πρώτα βήματα είναι επώδυνα και μετά ηρεμεί, ακόμα όταν σκύψει ο ασθενής να πάρει κάτι από το πάτωμα, στην κίνηση να σηκωθεί, τότε ο πόνος είναι εντονότερος και ο ασθενής τον περιγράφει "σαν να κόβεται η μέση μου στα δύο".   

ΔΙΑΓΝΩΣΗ

Είναι από τις λίγες παθήσεις που η κλινική εικόνα του ασθενή και αν ο ειδικός γιατρός ερμηνεύσει σωστά τα συμπτώματα, τα ευρήματα αλλά κυρίως το ιστορικό του ασθενούς θα βάλει την διάγνωση χωρίς απεικονιστικές εξετάσεις. Αυτός είναι ο λόγος που στους εκπαιδευόμενους και νεότερους γιατρούς διδάσκουμε ότι η διάγνωση της αστάθειας της σπονδυλικής στήλης είναι κλινική δηλαδή μόνο με το ιστορικό και την εξέταση.  

Οι απλές ακτινογραφίες σε ειδικές θέσεις του σώματος (κάμψη, έκταση του κορμού) μπορούν να δώσουν  πληροφορίες όπως και η αξονική και μαγνητική τομογραφία, ιδίως για τη κατάσταση των αρθρώσεων, των δίσκων και των συνδέσμων.

ΘΕΡΑΠΕΙΑ

Κάθε ασθενής στον οποίο πρωτοδιαγνώστηκε σπονδυλική αστάθεια θα πρέπει να υποβληθεί σε συντηρητική αντιμετώπιση που περιλαμβάνει, στηρικτική ισχυρή ζώνη (κηδεμόνα) οσφύος για να υποστηρίξει και να σταθεροποιήσει τη ΣΣ, τη φυσιοθεραπεία για ενίσχυση όλων των μυών του κορμού αλλά και την εκπαίδευση του ασθενούς για προφύλαξη της ΣΣ στις καθημερινές του δραστηριότητες.

Αν αποτύχει η συντηρητική θεραπεία για τρεις μήνες τότε το λόγο έχει η χειρουργική αντιμετώπιση για ανάταξη και στήριξη της ΣΣ. Τα αποτελέσματα είναι θεαματικά και άμεσα με την διαυχενική σπονδυλοδεσία, φτάνει η μελέτη και ο σχεδιασμός να γίνουν σωστά από τον γιατρό.

ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ

Οι άντρες προσβάλλονται συχνότερα από τις γυναίκες και με σοβαρότερης μορφής συμπτώματα. Συνήθως η νόσος αρχίζει στην ηλικία των 18 με 35 ετών και η συχνότητα είναι 1 προς 1,000 άτομα, αν και τελευταία μερικοί αναφέρουν ότι η συχνότητα είναι 1 με αγκυλωτική προς 200 υγιείς.

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ

Η φλεγμονή συνοδεύει τη νόσο, που συνήθως αρχίζει στο κάτω μέρος της ΣΣ (οσφυϊκή) ή στις ιερολαγόνιες. Τα πρώιμα ενοχλήματα είναι ο πόνος και η δυσκαμψία στην οσφυϊκή σπονδυλική ή στα ισχία που συνήθως επεκτείνονται προς τη θωρακική και αυχενική περιοχή, προσβάλλοντας τη περιοχή του θώρακα. Οι σπόνδυλοι μεταξύ τους ενώνονται και η φυσιολογική κινητικότητα χάνεται. Ο πόνος και η δυσκαμψία επιδεινώνονται, αν η κινητικότητα περιοριστεί και η καθημερινή δραστηριότητα ελαττωθεί. Αν προσβληθούν και οι μικρές αρθρώσεις του θώρακα (πλευρές με σπονδύλους ) τότε θα επηρεαστεί και η λειτουργία της αναπνοής.

ΔΙΑΓΝΩΣΗ

Στηρίζεται στα συμπτώματα (πόνος και δυσκαμψία) στη κλινική εξέταση (έλεγχος ευαισθησίας και ελάττωση κινητικότητας), απλές ακτινογραφίες (ανωμαλίες στην απεικόνιση της σπονδυλικής στήλης και των ιερολαγονίων ή των ισχίων), και στις εξετάσεις αίματος θα ανιχνευθεί πιθανότατα το HLA-B27. Πρέπει στα αρχικά στάδια η αγκυλωτική να διαχωριστεί από άλλες σπονδυλοαρθρωπάθειες.

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ

Η αντιμετώπιση εστιάζεται στην ελάττωση του πόνου, της δυσκαμψίας και της φλεγμονής των αρθρώσεων. Η προσπάθεια πρόληψης της προοδευτικής παραμόρφωσης (κύφωσης) και η φροντίδα για διατήρηση της κινητικότητας και της σωστής στάσης πρέπει να είναι οι στόχοι μας. Τα φάρμακα έχουν σημαντική θέση όπως αντιφλεγμονώδη, παυσίπονων κορτιστεροειδή. Το σπουδαιότερο όλων είναι η φυσιοθεραπεία και η γυμναστική.

AITIA

Πριν μερικά χρόνια λέγαμε ότι η νόσος είναι αγνώστου αιτιολογίας σήμερα πιστεύεται ότι είναι γενετικός ο παράγοντας που τη δημιουργεί. Το HLA-B27 στο αίμα ανευρίσκεται στο 90% αυτών που πάσχουν από αγκυλωτική χωρίς να σημαίνει ότι όποιος το έχει θα αναπτύξει τη νόσο. Τελευταία άλλα δύο γονίδια ανιχνεύτηκαν που έχουν σχέση με τη αγκυλωτική σπονδυλίτιδα.

Τι Προκαλεί το πόνο στον αυχένα;

Οι μεσοσπονδύλιοι δίσκοι του αυχένα είναι πολύ σημαντικοί στη φυσιολογική λειτουργία και κινητικότητα του. Με την πάροδο του χρόνου, την ηλικία, γενετικοί παράγοντες και η καθημερινή καταπόνηση συμβάλλουν στην επιδείνωση της υφής και της λειτουργικότητας των δίσκων.

Κάθε δίσκος αποτελείται από δύο μέρη. Τον πυρήνα στο κέντρο που είναι μαλακός σαν ζελέ και το περιφερικό ΄τον ισχυρό δακτύλιο εξωτερικά που περιβάλλει και συγκρατεί τον πυρήνα.

Με την πάροδο του χρόνου οι δίσκοι γίνονται αφυδατωμένοι (στεγνοί) με αποτέλεσμα η συνεχής συμπίεση να προκαλεί αλλοιώσεις στην υφή που οδηγούν στην εκφύλιση και την καταστροφή τους. Αυτό οδηγεί στην έξοδο μέρος του  πυρήνα, από τον προβληματικό πλέον δακτύλιο προς τα έξω.  Αρχίζουν να αναπτύσσονται οστεόφυτα (άλατα) που στενεύουν την περιοχή και τα τρήματα εξόδου των νεύρων που φεύγουν από την ΣΣ για να πάνε σε όλα τα μέρη του σώματος. 

Αν ο δίσκος ή τα οστεόφυτα πιέσουν το νεύρο συνήθως δημιουργείται πόνος, μούδιασμα, αδυναμία, μυϊκός σπασμός που δυνατόν να φτάσει στους ώμους, βραχίονα, αγκώνα,    δάκτυλα και αρκετές φοράς στο στήθος, κοιλιά ή και πόδια. 

Ωμαλγία, Βραχιονο-αλγία:

Οι προηγούμενες καταστάσεις οδηγούν σε πόνο στον ώμο, βραχιόνιο, αγκώνα, και δάκτυλα, ανάλογα με τις ρίζες και τα νεύρα που πιέζονται και τον βαθμό της πίεσης.

Μουδιάσματα και Μυϊκή Αδυναμία:

Οι αιμωδίες και η μυϊκή αδυναμία που συνοδεύονται από πόνο στον αυχένα ή τη μέση (οσφύ) είναι σημείο υπάρχει στη ΣΣ εκσεσημασμένη πίεση και ερεθισμός νεύρων. Αρκετές φορές ο πόνος όταν συνοδεύεται με μουδιάσματα και μυϊκή αδυναμία πιθανόν να υποδηλώνει ότι αναπτύσσονται σημεία νευροπάθειας ή νευρικής δυσλειτουργίας από βλάβη ή από κάποια νόσο. Συνηθισμένη νευροπάθεια είναι η πίεση ή η συνθλιβεί του νεύρου κατά την έξοδό του από την ΣΣ, όπως σε δισκοκήλη ή οστεόφυτα. Η συμπίεση του νεύρου προκαλεί αδυναμία μετάδοσης μηνυμάτων  που γίνεται αισθητό αρχικά με αιμωδίες.

Τσιμπήματα και Μουδιάσματα:

Αυτά είναι μη φυσιολογικές αισθήσεις που μπορεί να εμφανιστούν οπουδήποτε στο σώμα, αλλά συχνότερα είναι στα δάκτυλα, χέρια, πόδια, αγκώνες ή πόδια. Πολλές είναι οι αιτίες όπως: Ορθοστασία ή καθιστός αρκετή ώρα στην ίδια θέση, τραυματισμός νεύρου στη ΣΣ, Πίεση νεύρου στη ΣΣ (δισκοκήλη), πίεση περιφερικού νεύρου από μεγάλο αγγείο ,όγκους, συνδετικό ιστό ή φλεγμονή, από έρπητα ζωστήρα, υπολειμματική αιμάτωση περιοχής, παθολογικές τιμές στο αίμα ασβεστίου, καλίου και νατρίου. Ακόμα ελάττωση της Β12, η χρήση διαφόρων φαρμάκων, προσβολή νευρικού ιστού από μόλυβδο, οινόπνευμα, τσιγάρο, χημικοθεραπευτικά φάρμακα, η ακτινοθεραπεία, το δάγκωμα ζώων η το τσίμπημα από έντομα όπως και από θαλασσινά. Πιο συχνά ο διαβήτης, ημικρανίες, κατά πλάκας σκλήρυνση, εγκεφαλικό επεισόδιο, υποθυρεοειδισμός, φαινόμενο Raynaud seizures. Όπως είναι κατανοητό θα πρέπει ο γιατρός να βρεί το αίτιο για να είναι δυνατή η αντιμετώπιση της αιτίας.

Οξύς Πόνος:

Συνήθως περιγράφεται σοβαρός και οξύς, εμφανίζεται ξαφνικά. Συνήθως υποχωρεί με τον χρόνο και με συντηρητική θεραπεία όπως φάρμακα, άσκηση, φυσικοθεραπεία και ανάπαυση.

Χρόνιος Πόνος:

Περιγράφεται ως βύθιος, καυστικός εκνευριστικός και δυνατόν να συνοδεύεται με μούδιασμα, τσούξιμο, και ίσως με αδυναμία που επεκτείνεται στα άκρα. Συνήθως η συντηρητική αντιμετώπιση δεν αποδίδει.